fbpx
Przejdź do treści
Rejestracja online

Pierwsze objawy cukrzycy u dzieci – co powinno zaniepokoić rodziców?

Cukrzyca dziecięca dotyka coraz większej liczby osób. Szacuje się, że w Polsce w skali roku przybywa ok. 7% chorujących przedszkolaków. Cukrzyca jako choroba przewlekła wymaga jak najszybszej diagnozy oraz wprowadzenia wielu zmian w codziennym funkcjonowaniu. Wówczas normą stają się regularne badania, wizyty u lekarza, podawanie leków i specjalna dieta.

Choroba ta może początkowo nie dawać żadnych większych objawów. Cukrzyca u małych dzieci często rozwija się niemal niezauważalnie. Dopiero, gdy w organizmie pozostaje zaledwie 20% komórek wydzielających insulinę, pojawiają się objawy kliniczne. Jak rozpoznać cukrzycę u dzieci? Co powinno skłonić do wizyty u lekarza? 

Cukrzyca dziecięca: przebieg i charakterystyka

Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na fakt, że cukrzyca nie stanowi problemu wyłącznie ludzi dojrzałych. Coraz częściej jest diagnozowana u dzieci, nawet tych najmłodszych, co poskutkowało  utworzeniem określenia “cukrzyca dziecięca”. 

W dużym uproszczeniu, jest to zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi dziecka (hiperglikemia). W takim stanie cukier nie ma dostępu do wnętrza komórek, więc nie może dostarczyć im energii. W rezultacie zbyt długo krąży w krwiobiegu. 

Co więcej, istnieją dwa rodzaje cukrzycy. W przypadku osób dorosłych zazwyczaj diagnozuje się typ 2. Natomiast u dzieci zdecydowanie częściej występuje cukrzyca typu 1:

  • Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna. W jej przebiegu układ odpornościowy błędnie rozpoznaje komórki beta trzustki produkujące insulinę jako komórki wrogie, przez co zaczyna je niszczyć. Objawy cukrzycy typu 1 u dziecka pojawiają się dopiero wtedy, gdy dochodzi do zniszczenia ponad połowy komórek beta trzustki. 
  • Cukrzyca typu 2 to choroba cywilizacyjna. Na jej rozwój wpływa głównie styl życia, czyli nie jest wrodzona. U dzieci występuje znacznie rzadziej niż cukrzyca typu 1, ale skłonność do zachorowania na ten typ cukrzycy również może być dziedziczny. Do podstawowych przyczyn zachorowania należą: spożywanie zbyt dużej ilości cukru i wysokoprzetworzonej żywności, nadwaga, otyłość, nadmiar węglowodanów w diecie, brak aktywności fizycznej, brak regularnych badań. U podłoża tej choroby leży też insulinooporność, czyli mała wrażliwość tkanek na insulinę. 
  • Cukrzyca o znanej etiologii (przyczynie) to najrzadziej diagnozowany rodzaj cukrzycy u dzieci. Jest ona powikłaniem lub konsekwencją innej choroby, np. związanej z nieprawidłową pracą układu hormonalnego.

Główne przyczyny cukrzycy typu 1 u dzieci

Cukrzyca dziecięca to w większości przypadków cukrzyca typu 1. Określa się ją nawet jako “młodzieńczą”, gdyż zdecydowanie częściej dotyczy dzieci i młodzieży niż osób dorosłych. Poza tym chorują na nią ludzie szczupli, odżywiający się zdrowo, aktywni fizycznie. To choroba autoimmunologiczna, wynikająca z niedoboru lub całkowitego braku insuliny (hormonu wytwarzanego przez komórki trzustki). W takiej sytuacji układ odpornościowy dziecka nie działa prawidłowo, a organizm niszczy komórki wytwarzające insulinę, co nazywa się “autoagresją”. Z kolei bez dostarczania insuliny, organizm nie wykorzystuje cukru obecnego we krwi. 

Jak widać, powodem nie jest tutaj zła dieta czy brak ruchu. Cukrzycy dziecięcej typu 1 nie można zapobiec. Nie wiadomo też dokładnie, co zwiększa prawdopodobieństwo jej rozwoju. Do tego nie mija ona z wiekiem, tylko trwa do końca życia. Jest więc nieuleczalna.

Cukrzyca typu 1 u dziecka może więc wynikać z predyspozycji genetycznych (mutacje genów, bliski krewny z tą odmianą cukrzycy) lub środowiskowych (niektóre infekcje wirusowe lub bakteryjne, niedobór wit. D3), ale nie musi. 

Jak rozpoznać cukrzycę u dziecka: objawy 

Cukrzyca typu 1 u dziecka

Pierwszym objawem cukrzycy u dzieci bywa często wzmożone pragnienie i nadmierne wydalanie moczu. W tym przypadku wzmożone pragnienie oznacza codzienną potrzebę wypijania zarówno w ciągu dnia, jak i nocy bardzo dużych ilości płynów. Jeśli pragnienie jest nieustające, nie sposób go ugasić, dziecko często wstaje w nocy do toalety lub moczy się do łóżka (w przypadku starszych dzieci), można podejrzewać ryzyko rozwoju cukrzycy. 

Jak jeszcze można rozpoznać cukrzycę u dziecka? Znacznie mniej charakterystycznymi objawami hiperglikemii są zakwasy (mylone z bólem nóg), drzemki w ciągu dnia, zajady w kącikach ust, nadmierne zmęczenie, apatia, sucha skóra, czy przeciekanie pieluch (przy cukrzycy u małych dzieci). 

Najczęstsze objawy cukrzycy dziecięcej 

Jak widać, aby rozpoznać cukrzycę u dziecka, warto je obserwować i rozmawiać o jego samopoczuciu. Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli zaobserwujemy takie objawy, jak:

  • polidypsja, czyli wzmożone pragnienie,
  • nadmierne obniżenie masy ciała (chudnięcie w ciągu jednego tygodnia, dwóch),
  • częste oddawanie moczu niezwiązane z infekcją, w tym moczenie nocne, 
  • zapach acetonu z ust,
  • wzmożony apetyt,
  • infekcja w okolicy narządów moczowo-płciowych (cukier obecny w moczu),
  • sucha skóra i śluzówki,
  • zapalenie gardła bez gorączki,
  • nadmierna senność, zmęczenie, osłabienie,
  • zapadnięte gałki oczne,
  • permanentnie przepełniona pieluszka u niemowlaka,
  • gorsze gojenie się ran,
  • większa predyspozycja do zakażeń,
  • grzybicze choroby skóry,
  • występowanie nietypowych infekcji. 

Uwaga:

  • Dolegliwości przy cukrzycy typu 1 u dziecka nasilają się z dnia na dzień, przy czym mają intensywny charakter. Dzięki temu rodzice mogą dość szybko zaobserwować, że coś jest nie tak i wdrożyć odpowiednie leczenie. 
  • Przy cukrzycy typu 2 objawy są o wiele mniej nasilone. Zdiagnozowanie tej odmiany następuje czasem nawet po kilku latach.  

Bez względu na to, czy objawy występują, warto korzystać z okresowych badań lekarskich dla dzieci i młodzieży. Dzięki temu można szybko wychwycić wszelkie zmiany jeszcze na ich początkowym etapie. 

Poza tym nie można lekceważyć żadnych niepokojących objawów. Każdy z powyższych symptomów powinien być wskazaniem do konsultacji lekarskiej.

Leczenie cukrzycy dziecięcej. Co robić po diagnozie?

Lekarzem, który zajmuje się leczeniem cukrzycy dziecięcej, jest diabetolog dziecięcy. Pomoże on określić, czy wysoki cukier może być wynikiem rozwoju cukrzycy typu 1 lub 2. Podstawą do rozpoznania cukrzycy typu 1 jest stwierdzenie obecności objawów klinicznych i występujących równolegle nieprawidłowych wartości glukozy we krwi na czczo. Postawienie diagnozy wymaga też potwierdzenia obecności przeciwciał odpowiedzialnych za proces niszczenia komórek, które produkują insulinę. 

Po stwierdzeniu wysokiego cukru we krwi dziecka, można rozpocząć leczenie. Cukrzyca typu 1 wymaga insulinoterapii, czyli podawania egzogennej insuliny, oraz kontrolowania poziomu cukru we krwi. Trzeba przyjmować insulinę do końca życia, pozostając pod stałą opieką diabetologa. 

Przy cukrzycy typu 2 często stosuje się insulinę lub leki zmniejszające wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego. W leczeniu tej odmiany konieczna będzie też zmiana stylu życia (redukcja masy ciała, większa aktywność fizyczna, zdrowa dieta) oraz stałe kontrolowanie cukru we krwi. 

Źródła: