Prolaktyna (PRL)

W przypadku kobiet normy PRL prolaktyny mogą się różnić w zależności od dnia cyklu miesiączkowego, okresu ciąży lub karmienia piersią (wtedy jej poziom stopniowo wzrasta). Z kolei mężczyźni z wysokim poziomem tego hormonu często obserwują u siebie spadek libido i zaburzenia erekcji.

Prolaktyna: badanie krwi. Na czym polega?

PRL (prolaktyna) to polipeptydowy hormon wydzielany przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej. Jego rolą w organizmie jest stymulacja gruczołów sutkowych kobiety do produkcji mleka i wpływ na funkcjonowanie jajników. Ponadto zbyt wysokie stężenie PRL może hamować wydzielanie innych hormonów. Natomiast u mężczyzn prolaktyna wywiera bezpośredni wpływ na libido, płodność i funkcje seksualne.

Badanie poziomu prolaktyny w surowicy wykonuje się najczęściej do diagnostyki nieprawidłowego miesiączkowania oraz niepłodności u kobiet i mężczyzn. Oprócz tego test prolaktyny jest stosowany przy bólach głowy i zaburzeniach widzenia w formie ubytków pola widzenia (co stanowi objaw guza przysadki mózgowej). U mężczyzn PRL badanie krwi jest wykorzystywane także w celu wykrycia przyczyny zaburzeń erekcji. 

Do testu prolaktyny trzeba więc wykonać badanie krwi (na czczo). Przed oznaczeniem należy zrobić kilkudniową przerwę po zabiegu chirurgicznym lub stosunku seksualnym. 

Kiedy wykonać badanie prolaktyny? Wskazania

PRL (prolaktyna w surowicy) może być częścią diagnozy zaburzeń miesiączkowania, niepłodności, ginekomastii (u mężczyzn), a także urazów czaszki, PCOS (zespołu policystycznych jajników), różnego rodzaju zaburzeń pracy nerek, zmniejszonych funkcji i schorzeń tarczycy. Poza tym może sygnalizować guzy ośrodkowego układu nerwowego,które rozwijają się z tkanek budujących przysadkę. 

Kiedy wykonać badanie prolaktyny przy podejrzeniu guza przysadki mózgowej? Niepokojące objawy to:

U kobiet

• niewyjaśnione bóle głowy,
• mlekotok – produkcja mleka przez piersi poza okresem ciąży i karmienia,
• trądzik,
• nieregularny cykl miesiączkowy,
• problemy z zajściem w ciążę,
• ból lub dyskomfort podczas stosunku płciowego,
• zaburzenia widzenia,
• wzrost włosów w nietypowych miejscach na ciele i twarzy.

U mężczyzn

• niewyjaśnione bóle głowy,
• obniżenie libido,
• bezpłodność,
• zaburzenia widzenia,
• problemy z erekcją,
• nietypowy brak owłosienia na ciele i twarzy,
• mlekotok. 

Badanie prolaktyny w którym dniu cyklu?

W przypadku wszystkich badań hormonalnych warto zwrócić uwagę na stan organizmu. Wiele kobiet zastanawia się więc, w którym dniu cyklu wykonać badanie prolaktyny. 

Jest to kwestia bardzo indywidualna, którą trzeba skonsultować z lekarzem. Przykładowo, w przypadku nieregularnych miesiączek test PRL ICD:N59 często wykonuje się w pierwszej fazie cyklu, a przy podejrzeniu niepłodności między 21. a 23. dniem cyklu miesiączkowego. 

Badanie prolaktyny przeprowadza się z krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego. Pobranie powinno odbyć się rano, w ciągu 2 godzin od wstania z łóżka. Czasem lekarz zleca, aby badanie PRL przeprowadzić z obciążeniem MTC. Polega to na oznaczeniu stężenia tego hormonu we krwi pobranej na czczo przed doustnym podaniem 10 mg metoklopramidu, a później 60 i 120 minut po podaniu leku. 

Badanie poziomu prolaktyny cena i normy

Cena badania poziomu prolaktyny może różnić się w zależności od placówki, w której wykonujemy badanie. Koszt testu prolaktyny PRL wynosi ok. 30-50 zł, natomiast z obciążeniem MTC można zapłacić od 40 do 100 zł. 

Normy prolaktyny w surowicy również mogą być odmienne w zależności od laboratorium i indywidualnych czynników pacjenta. Wartości referencyjne zależą też od wieku i płci. U kobiet niebędących w ciąży PRL prolaktyna powinna wynosić średnio 102 – 496 µIU/l, u mężczyzn 86 – 324 µIU/l.

Źródła:

• E. Malec, Prolaktyna: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/173861,prolaktyna 
• P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika – mały podręcznik 2019/20
• M. Kunicki, Hiperprolaktynemia, Ginekologia po Dyplomie 2016: https://podyplomie.pl/ginekologia/20669,hiperprolaktynemia