ASO (Antystreptolizyna O)

Na czym polega badanie ASO?

Badanie ASO polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał antystreptolizyny O we krwi. Celem jest określenie, czy organizm niedawno miał kontakt z paciorkowcem, co może sugerować aktywne zakażenie lub niedawne jego przebycie. Badanie zazwyczaj nie wymaga specjalnego przygotowania. W niektórych sytuacjach lekarz może zalecić pobranie krwi na czczo, ale nie jest to standardem. Jak przebiega badanie? Pielęgniarka lub technik laboratoryjny pobiera próbkę krwi z żyły, zazwyczaj z przedramienia. Następnie próbka jest analizowana w laboratorium pod kątem obecności poziomu przeciwciał ASO.

Kiedy wykonuje się badanie ASO?

Analizę wykonuje się w celu weryfikacji, czy pacjent przebył niedawno zakażenie paciorkowcowe, zwłaszcza jeśli podejrzewa się powikłania po tym zakażeniu. Paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A może wywoływać różne choroby, a w niektórych przypadkach, gdy zakażenie nie jest właściwie leczone (np. brak antybiotykoterapii), może prowadzić do poważnych powikłań, do których zaliczają się:

• gorączka reumatyczna – choroba zapalna, która może wpływać na stan serca, stawów, skóry i mózgu. Zwykle występuje 2-4 tygodni po infekcji gardła wywołanej przez paciorkowce;
• kłębuszkowe zapalenie nerek – może wystąpić po zakażeniu paciorkowcem, zwłaszcza po infekcji skóry lub gardła;
• inne powikłania, takie jak ropnie, zapalenie migdałków, czy zapalenie wsierdzia.

Prawidłowe postępowanie przy wysokim ASO może obejmować antybiotykoterapię. Jednak nie zawsze konieczne jest wdrożenie leczenia. Jeśli podwyższone ASO się utrzymuje i nie towarzyszą mu żadne dodatkowe objawy, pacjent może być wyłącznie nosicielem bakterii ze względu na ich powszechne występowanie.

Jak odczytać wynik badania? ASO norma

W grupie osób dorosłych stężenie ASO wynosi zwykle poniżej 200 IU/ml. Dla dzieci poniżej 5. roku życia ustalono normę poniżej 100 IU/ml. Podwyższone stężenie ASO sugeruje, że organizm miał niedawno kontakt z paciorkowcem, co może oznaczać przebyte lub aktywne zakażenie. Poziom ASO zaczyna rosnąć 1-3 tygodnie po zakażeniu paciorkowcem i osiąga szczyt po upływie około 3-5 tygodni. Następnie zaczyna stopniowo spadać, ale może utrzymywać się podwyższony przez kilka miesięcy.

Jak interpretować wyniki ASO? Niski poziom lub brak przeciwciał ASO może oznaczać, że pacjent nie był ostatnio zakażony paciorkowcem lub infekcja miała miejsce dawno temu. Aby ocenić rozwój zakażenia lub powikłań, lekarz może zlecić powtórzenie badania po kilku tygodniach. Stały lub wzrastający poziom ASO może świadczyć o trwającym zakażeniu lub rozwoju powikłań.

Czy wysokie ASO u dziecka lub osoby dorosłej zawsze świadczy o chorobie? Wysoki poziom przeciwciał nie musi oznaczać aktywnej infekcji. Możliwe scenariusze obejmują:

• przebycie zakażenia paciorkowcem w przeszłości, po którym przeciwciała utrzymują się przez dłuższy czas;
• brak objawów mimo podwyższonego ASO, co może wskazywać, że pacjent miał kontakt z bakterią, ale układ odpornościowy skutecznie poradził sobie z infekcją.

Badanie ASO pomaga zdiagnozować powikłania po zakażeniu paciorkowcami, zwłaszcza jeśli choroba nie została rozpoznana lub nie była właściwie leczona. W przypadku podwyższonego poziomu ASO, lekarz często zleca wykonanie dodatkowych badań i testów, tj. CRP, OB, czy wymazy z gardła, aby dokładnie ocenić stan zdrowia pacjenta, a w razie wskazań wdrożyć odpowiednie leczenie.